Psychoterapia cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród osób różnej płci, choć wydaje się, że częściej korzystają z niej przedstawicielki płci pięknej. Mimo rosnącej popularności tej formy pomocy, nie każdy wie czym jest właściwie psychoterapia. Dobrze byłoby więc czegoś się na jej temat dowiedzieć. Wówczas będziemy mogli określić, czy może ona okazać się przydatna także w naszym przypadku. Istnieją różne nurty psychoterapii i różny może być czas jej trwania. Rozmaite są także wskazania do pracy z psychoterapeutą. Każdy, kto decyduje się na uczestnictwo w procesie psychoterapeutycznym, powinien wiedzieć na czym ono mniej więcej polega. Należy także mieć świadomość tego, jak wybrać dobrego psychoterapeutę. Niestety, nie jest to tak proste, jak mogłoby się wydawać.
Psychoterapia – najważniejsze informacje
Pojęcie psychoterapii jest dosyć złożone. Można jednak stwierdzić, że to nic innego jak wykorzystywanie pewnych metod psychologicznych w celu poprawy samopoczucia osoby, która z niej korzysta. Psychoterapia to proces, a nie dwa czy trzy spotkania. Odbywa się ona systematycznie i co do zasady raz w tygodniu. Pacjent bądź klient spotyka się ze swoim terapeutą zawsze o tej samej porze i w tym samym miejscu. Standardowa sesja psychoterapeutyczna trwa około 50 minut. Ważne jest to, aby spotkania przebiegały w intymnej atmosferze. Gabinet musi być więc tak urządzony, aby pacjent czuł się swobodnie i bezpiecznie. Każdy temat, który zostaje podjęty podczas terapii objęty jest tajemnicą. Psychoterapeuta nie może więc dzielić się z osobami postronnymi prywatnymi informacjami o swoim pacjencie. Wyjątkiem jest jednak sytuacja, w której osoba uczęszczająca na psychoterapię zagraża sobie lub innym. Ma to miejsce chociażby w przypadku występowania myśli samobójczych. Wówczas terapeuta ma obowiązek zgłosić taki fakt odpowiednim służbom. Czas trwania psychoterapii może być różny. Wpływa na niego wiele okoliczności, takich jak chociażby stan psychiczny pacjenta czy nurt, w którym prowadzona jest terapia. Terapia może więc trwać kilka tygodni, ale w zdecydowanej większości przypadków trwa ona dłużej. Pacjenci uczęszczają na nią przez długie miesiące, a nawet i lata. Efekty oddziaływań psychoterapeutycznych nie będą widoczne od razu. Wskazana jest więc cierpliwość. Niekiedy mogą pojawić się już po paru sesjach, ale w wielu przypadkach będzie można dostrzec je dopiero po kilku miesiącach. Co ciekawe, po zakończeniu psychoterapii, nadal może następować poprawa samopoczucia pacjenta. Psychoterapii w żadnym razie nie należy mylić z poradnictwem psychologicznym. W terapii można uczestniczyć zarówno prywatnie, jak i w ramach NFZ. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że każdy proces psychoterapeutyczny poprzedzony jest konsultacjami. W trakcie takich konsultacji, pacjent ustala ze swoim przyszłym terapeutą tak zwany kontrakt terapeutyczny. Określane jest miejsce spotkań, ich częstotliwość, jak również przybliżony czas trwania terapii. Pacjent może zostać również poproszony o przedstawienie celów, do których chce dążyć w trakcie procesu.
Jakie są najpopularniejsze nurty psychoterapeutyczne?
Jak już wspomniano wyżej, psychoterapia może odbywać się w różnych nurtach, choć nie wszyscy pacjenci zdają sobie z tego sprawę. Zanim zdecydujemy się na uczestnictwo w terapii prowadzonej w konkretnym nurcie, warto byłoby dowiedzieć się czegoś na temat tych najpopularniejszych. Są nimi przede wszystkim: nurt poznawczo-behawioralny, nurt psychodynamiczny, nurt Gestalt oraz nurt systemowy.
Nurt poznawczo-behawioralny
Psychoterapia poznawczo-behawioralna jest uznawana za jedną z najskuteczniejszych form pomocy. Jej efektywność potwierdzają nie tylko pozytywne opinie pacjentów, ale również liczne badania naukowe. W trakcie terapii, pacjent poznaje związek swoich emocji oraz myśli z zachowaniem. Terapeuta poznawczo-behawioralny uczy go mniej destrukcyjnych metod radzenia sobie z trudnymi emocjami. Dzięki tego rodzaju terapii można rozpoznać dysfunkcje w sposobie myślenia, jak również nauczyć się zapobiegać zniekształceniom poznawczym. Psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym zalecana jest przede wszystkim pacjentom borykającym się z depresją, zaburzeniami lękowymi czy zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi. Terapia prowadzona w tym nurcie trwa zazwyczaj kilka miesięcy.
Psychoterapia psychodynamiczna
Kolejnym bardzo popularnym nurtem psychoterapeutycznym jest ten psychodynamicznym. Psychoterapia psychodynamiczna ma swoje korzenie w freudowskiej psychoanalizie. Zakłada ona, że problemy pacjenta mają swoje źródło w doświadczeniach z przeszłości. W dużej mierze będą to doświadczenia z dzieciństwa, także tego wczesnego. Terapeuta wraz z pacjentem dążą do pogłębienia wglądu pacjenta. Dzięki temu staje się on bardziej świadomy swoich uczuć oraz myśli. Poznaje także ich przyczyny, co prowadzi do poprawy samopoczucia. Pacjent, który decyduje się na psychoterapię w tym nurcie powinien być przygotowany na częstą analizę swoich snów, strumienia myśli oraz fantazji. Nie oznacza to jednak, że w trakcie sesji nie dyskutuje się o problemach bieżących pacjenta. Terapeuta pracujący w nurcie psychodynamicznym może sprawiać wrażenie nieco wycofanego. Może także często milczeć. Wszystko po to, aby pozostawić pacjentowi przestrzeń niezbędną do wyrażania emocji.
Psychoterapia w nurcie Gestalt
Psychoterapia w nurcie Gestalt nie cieszy się tak dużym zainteresowaniem jak terapie prowadzone w wyżej scharakteryzowanych nurtach. Jednym z jej założeń jest to, iż do problemów związanych z samopoczuciem pacjenta należy podchodzić holistycznie. Ważna jest więc nie tylko dobra kondycja psychiki, ale i ciała. Pacjent wraz z terapeutą będą dążyć do wzrostu potencjału pacjenta. Warto dodać, że między pacjentem a terapeutą prowadzony jest tak zwany dialog egzystencjalny. Co ciekawe, terapia Gestalt składa się co do zasady z czterech etapów. Pierwszym z nich jest rozmowa wstępna, drugim terapia otwarcia, trzecim właściwe rozwiązywanie problemów, a czwartym ocena.
Psychoterapia systemowa
Inaczej określana jest mianem integracyjnym. Terapeuta wykorzystuje takie techniki terapeutyczne jak definiowanie problemów, badanie rozwiązań stosowanych dotychczas przez pacjenta czy próba sformułowania interwencji. Pacjent nie może jednak oczekiwać od terapeuty tego, że ten będzie udzielał mu gotowych porad. Psychoterapia prowadzona w nurcie systemowym nie cieszy się tak dużą popularnością jak psychodynamiczna czy poznawczo-behawioralna. Niemniej jednak, z uczestnictwa w niej wynikają spore korzyści. Wiele osób może więc zdecydować się na jej podjęcie.
Jakie są wskazania do rozpoczęcia psychoterapii?
Tak naprawdę w procesie psychoterapeutycznym może uczestniczyć każdy, kto czuje taką potrzebę. Podstawowym celem psychoterapii jest poprawa samopoczucia pacjenta oraz zwiększenie jego potencjału. Niektórzy idą na terapię po to, aby pokonać pewne problemy, a inni po to, aby rozwinąć w sobie pewne umiejętności. Nie da się jednak ukryć, że istnieją pewne wskazania do dość szybkiego poszukiwania pomocy w gabinecie psychoterapeutycznym. Wśród nich na szczególne wyróżnienie zasługują: depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne czy też zaburzenia osobowości. Z pomocy specjalisty powinny korzystać także osoby mające trudności w relacjach z innymi. Praca z terapeutą może okazać się przydatna także dla osób, które padły ofiarami przemocy lub doświadczyły traumy. Nie sposób nie zauważyć, że istnieją różne rodzaje psychoterapii. Bardzo dużym zainteresowaniem cieszy się psychoterapia indywidualna. Niemniej jednak, możliwa jest także psychoterapia partnerska, dla osób przeżywających trudności w związku. W procesie psychoterapeutycznym uczestniczyć może nawet cała rodzina. Możliwa jest także terapia grupowa. Każdy powinien więc wybrać najlepiej odpowiadającą mu formę pracy.
Na co zwracać uwagę przy wyborze terapeuty?
Każdy, komu zależy na podjęciu procesu psychoterapeutycznego, musi pamiętać o tym, aby dobrze wybrać terapeutę. Powinien on przede wszystkim posiadać odpowiednie kwalifikacje do prowadzenia terapii. Najlepiej byłoby, gdyby posiadał wykształcenie psychologiczne. To jednak nie wystarczy. Osoba, która chce prowadzić terapię powinna również ukończyć 4-letnią bądź 5-letnią szkołę psychoterapii. Konieczne jest również odbycie terapii własnej oraz korzystanie z tak zwanej superwizji. Jeśli jesteśmy na etapie poszukiwania terapeuty, nie bójmy się poprosić o wgląd do dokumentów potwierdzających nabyte przez nich kwalifikacje. Większości osób zależy również na tym, aby terapeuta był doświadczony. Dobrze byłoby więc sprawdzić, jak długo pracuje w zawodzie. Na pewno warto byłoby prześledzić opinie na temat poszczególnych specjalistów. Im więcej tych pozytywnych, tym większe prawdopodobieństwo tego, że mamy do czynienia z prawdziwym profesjonalistą. Niesamowicie ważne jest również pierwsze wrażenie. Warto dać sobie czas na podjęcie decyzji dotyczącej tego, czy chcemy pracować z danym terapeutą, czy też nie. Bardzo istotną rolę odgrywają konsultacje, w trakcie których pacjent może zapoznać się z terapeutą. Każdy, kto chce podjąć proces psychoterapeutyczny prywatnie, musi liczyć się ze znacznymi kosztami. Koszt jednej sesji wynosi co do zasady od 100 do nawet 300 złotych. Wiele zależy od kompetencji i doświadczenia konkretnego specjalisty, a także od miasta i miejsca, w którym prowadzi on swój gabinet. Dobrym pomysłem będzie więc porównanie ze sobą kilku, a może i kilkunastu różnych ofert. Wówczas łatwiej będzie nam podjąć odpowiednią decyzję.