Od prawie dekady jesteśmy świadkami znaczącej ewolucji w sposobie dokonywania zakupów przez konsumentów. Zdobywcza branża supermarketów, która kształtowała praktyki zakupowe od otwarcia pierwszego supermarketu w 1963 roku do początku XIX wieku, obecnie odnotowuje, choć powoli, spadek obrotów, ale trend ten wydaje się nieuchronny, nawet jeśli największe sieci handlowe próbują się na nowo odnaleźć, rozwijając handel lokalny i oferując nowe usługi, takie jak dostawa do domu lub grupowy odbiór zakupów (“drive”).
POJAWIENIE SIĘ HANDLU ELEKTRONICZNEGO.
Równocześnie rozwija się handel elektroniczny (e-commerce), czy to w zakresie sprzedaży dóbr kultury, odzieży, produktów elektronicznych, usług turystycznych, czy też usług finansowych (bankowość internetowa lub ubezpieczenia). Kategorie towarów i usług, do których można uzyskać dostęp online, wydają się obecnie nieskończone. O ile początkowo handel elektroniczny dotyczył handlu między firmami (B2B), o tyle obecnie zajął ważne miejsce w handlu detalicznym (B2C), w którym stanowi obecnie prawie 10%.
Ta ewolucja praktyk zakupowych związana z możliwościami oferowanymi przez technologię cyfrową jest również konsekwencją innych silnych trendów w ewolucji społeczeństwa: ochrona środowiska (konsumpcja lokalna, konsumpcja w świadomych warunkach, redukcja odpadów), ale również kwestie etyczne (warunki pracy i wynagrodzenie pracowników…).
Konsumpcja lokalna wzmacnia poczucie, że każdy może osobiście, na własnym poziomie, działać na rzecz gospodarki, zatrudnienia i środowiska. Dotyczy to z pewnością przede wszystkim żywności, ale można to rozszerzyć na zakup odzieży i dóbr inwestycyjnych, w którym to przypadku lokalny może stać się regionalny w szerokim znaczeniu.
Ale chodzi również o nadanie znaczenia temu, co produkujemy i konsumujemy. Pomiędzy produktem wytwarzanym na drugim końcu świata w wątpliwych warunkach ekologicznych i katastrofalnych praktykach społecznych, konsument ma coraz większą tendencję do preferowania produktu, którego “historię” i pochodzenie produkcji zna. Oczywiście, jeżeli produkt jest droższy, względy finansowe mogą powstrzymać niektórych konsumentów przed przyjęciem takiego podejścia, ale jednocześnie rozwój sprzedaży bezpośredniej może znacznie zmniejszyć różnicę w cenie.
W tym szczególnym okresie, który przeżywamy po powstrzymaniu pandemii wirusa Covid 19, te tendencje w ewolucji praktyk zakupowych, które nadal były domeną pewnych kategorii ludności, raczej dobrze sytuowanych i posiadających wysoki poziom kapitału kulturowego, wydają się rozwijać, stawać bardziej powszechne, a jednocześnie bardziej zróżnicowane. Szacunek dla gestów barier, troska o ograniczenie podróży, inna organizacja czasu sprzyjają tym nowym praktykom.
A JUTRO?
A co z dniem następnym? Koniec zamknięcia nie oznacza czystego i prostego powrotu do poprzedniego życia, respektowanie gestów barier będzie obowiązywało jeszcze przez kilka miesięcy i będzie sprzyjało zakotwiczeniu się tych nowych praktyk zakupowych. W końcu, gdy życie wróci do normy, niektórzy konsumenci powrócą przynajmniej częściowo do swoich poprzednich praktyk zakupowych, ale pewne jest, że te nowe praktyki zakupowe staną się bardzo istotną częścią krajobrazu handlowego.
Dlatego każda firma musi już teraz przygotować się do wyobrażenia sobie i wdrożenia tych nowych form dystrybucji, wyobrażając sobie, jaką dodatkową wartość może wnieść do swoich obecnych klientów i jak może pozyskać nowych klientów w oparciu o tę wartość dla klienta. Istotnym wymiarem tej wartości będzie musiała być odpowiedź na potrzebę konsumentów w zakresie przejrzystości, identyfikowalności i znaczenia.