Twój obraz ciała odzwierciedla to, jak czujesz się w odniesieniu do swojego ciała, czy uważasz, że jest estetyczne i czy postrzegasz się jako osobę atrakcyjną. Od zawsze ludzie uważali piękno ludzkiego ciała jako rzecz istotną, standardy narzucane przez społeczeństwo nie zawsze odpowiadają jednak naszemu postrzeganiu ciała.
Paul Ferdinand Schilder (1886-1940), austriacki psychoanalityk i student Freuda, był pierwszym, który użył sformułowania obraz ciała w swojej książce pt. „The Image and Appearance of the Human body” (Obraz i wygląd ludzkiego ciała).
Obraz ciała w medycynie i psychologi odnosi się do nastawienia emocjonalnego danej osoby, jej przekonań i poglądów na temat własnego ciała. Termin ten jest używany zazwyczaj do określania różnych zaburzeń i chorób, takich jak: dysmorfofobia – lęk związany z przekonaniem o nieestetycznym wyglądzie lub budowie ciała, zaburzenia odżywiania i podobne.
Każdy z nas ma jakiś obraz własnego ciała. Nie możemy uniknąć posiadania uczuć odnośnie naszego wyglądu, jest to część ludzkiej natury, no i wpływa na nas to jak inni mogą odbierać nasz wygląd. Obraz ciała może mieć szeroki zakres: od bardzo negatywnego do bardzo pozytywnego.
Jest całkiem normalne, że niektóre części ciała lubimy bardzo a innych nie lubimy wcale, jednak termin „obraz ciała” odnosi się do tego, jak postrzegamy całe ciało, nie tylko poszczególne jego części, do tego czy czujemy się we własnym ciele komfortowo, czy mamy nad nim kontrolę, czy jesteśmy sprawni, a także czy czujemy się atrakcyjni.
W społeczeństwie współczesnym na obraz naszego ciała mają mocny wpływ media: telewizja, prasa, internet etc.
Przez ostatnie kilkaset lat, kobiety znajdowały się pod presją by ładnie wyglądać, mieć szczupłą talię i krągłości w odpowiednich miejscach – często ideał do którego dążyłyśmy lub dążymy jest zwyczajnie nienaturalny, no i bywały czasy, w których dobry wygląd był naprawdę bolesny.
Co wpływa na nasz obraz ciała?
Obraz ciała nie rozwija się sam. Ulegamy wpływom ludzi wkoło nas i kultury, w której żyjemy. Rodzina i przyjaciele przekazują nam ciągle niewerbalne informacje dotyczące tego, jak postrzegają nasze ciało i to już od urodzenia. Badania wykazały, że dzieci wychowane przez rodziców, którzy lubili aktywność fizyczną i wyjaśniali im, dlaczego warto się w nią angażować, mają bardziej pozytywny obraz ciała, niż dzieci, które były za swój wygląd krytykowane a ich rodzice ze swoich ciał nie byli zadowoleni.
W ciągu życia zmieniamy się, przechodzimy przez dzieciństwo, dojrzewanie, dorosłość, menopauzę/andropauzę aż do wieku starszego, przez ten czas nasz obraz ciała także się zmienia.
Choroby także mogą zmienić sposób, w jaki postrzegamy nasze ciało. Mężczyzna z rakiem prostaty po przebytej radykalnej operacji i zaburzeniach erekcji, które są częstym jej następstwem, może zmienić sposób w jaki odbiera swoje ciało. Dla pacjentów z rakiem, obraz ciała jest często bardziej walką o tożsamość, niż o dobry wygląd.
Stan emocjonalny może także się zmieniać, np. para, która lubiła spędzać razem czas i mocno się kochała może spostrzec, że gdy ich związek się rozpada a oni oddalają się od siebie, ich postrzeganie własnego ciała się zmienia. Ludzie, którzy żyją w strefie działań wojennych, zazwyczaj mają negatywny obraz własnego ciała.
Wpływ mediów na obraz ciała
Historia, sztuka, poezja, literatura, moda a także czynniki społeczne mają wpływ na to, jak ludzie postrzegają piękno, jednak dopiero od momentu pojawienia się filmów niemych i telewizji zaczęliśmy porównywać się z pokazywanymi na ekranach osobami. Dziś wpływ mediów jest tak duży, że wiele dziewcząt i młodych kobiet oglądając modelki i porównując swój wygląd z ich, stawiają sobie nienaturalne i często nierealne cele. Przemysł modowy od wielu lat zatrudnia modelki z niedowagą do prezentowania swoich ubrań, a bycie tak szczupłym jak niektóre obecne modelki jest szkodliwe nie tylko dla zdrowia fizycznego, może także niszczyć zdrowie psychiczne. Wiele mówi się o tym, że zwiększona zachorowalność na zaburzenia odżywiania, jak anoreksja czy bulimia, jest częściowo spowodowane posiadaniem zaburzonego obrazu ciała ze względu na treści przekazywane w mediach. W marcu 2012 parlament Izraela wprowadził ustawę zakazującą występów na wybiegach modelek z niedowagą.
Definicja pozytywnego obrazu ciała
Jeśli masz pozytywny obraz swojego ciała to jesteś zadowolona z tego jak wyglądasz i jak się czujesz. Możesz zauważyć, że Twój wygląd odbiega od prezentowanego w mediach jako idealny, albo od tego co mówią ludzie z Twojego otoczenia, ale lubisz siebie i żaden komunikat z zewnątrz nie jest w stanie tego zmienić.
Nie masz potrzeby by chudnąć, nie chcesz być wyższa, ani zmieniać żadnych innych swoich fizycznych cech.
Jeśli jesteś aktywna fizycznie i sprawna, możesz wbiec po schodach, popracować w ogródku, przesunąć mebel, przenieść coś cięższego to raczej też będziesz miała pozytywny obraz własnego ciała. Badania wykonane na Uniwersytecie na Florydzie udowodniły, że już po pierwszych ćwiczeniach fizycznych myślimy, że wyglądamy lepiej!
Pozytywny obraz ciała jest zazwyczaj osadzony w rzeczywistości – osoba widzi, jaka jest naprawdę i akceptuje to, że nie jest idealna, ale generalnie jest zadowolona z tego jak wygląda i dobrze się z tym czuje.
Psychologowie twierdzą, że poczucie własnej wartości nie powinno zależeć od tego, jak wyglądamy. Ludzie, którzy zdają sobie z tego sprawę, zazwyczaj dobrze się czują ze swoim wyglądem.
Badania Uniwersytetu w Arizonie wykazały też, że kobiety, które mają wsparcie rodzinny i żadnej presji na zmianę wyglądu zazwyczaj mają bardziej pozytywny obraz własnego ciała.
Definicja negatywnego obrazu ciała
Ludzie z negatywnym obrazem ciała czują, że ich wygląd nie pasuje do tego, którego oczekują media, społeczeństwo, rodzina i znajomi. Czują się niedoskonali, gdy porównują się z innymi, i zazwyczaj też porównują się częściej, niż ludzie z pozytywnym obrazem własnego ciała.
Zazwyczaj ludzie z negatywnym obrazem ciała nie widzą tego, jak naprawdę wyglądają, gdy przeglądają się w lustrze to nie widzą swego prawdziwego ciała, a zniekształcone wyobrażenie o nim.
Normalne jest, że od czasu do czasu mamy negatywne myśli dotyczące jakiejś części naszego ciała. Jeśli jednak zazwyczaj postrzegasz swój wygląd negatywnie, a poczucie to utrzymuje się długo może to być oznaką poważnego problemu, jak mówią psychologowie.
Badacze z Uniwersytetu w Illinois odkryli, że dziewczęta z normalną wagą i niedowagą, które mimo wszystko wierzyły, że ważą zbyt dużo, były bardziej skłonne by podjąć niebezpieczne metody utraty wagi, niż ich rówieśniczki które były w stanie zgodnie z rzeczywistością ocenić swoją wagę i wygląd. Także częste mówienie w sposób negatywny o kształcie i rozmiarze swojego ciała sprzyja powstawaniu negatywnego obrazu ciała.
Czy płeć wpływa na to, jaki mamy obraz własnego ciała?
Zaczynając od dzieciństwa, kobiety są mniej zadowolone ze swojego ciała niż mężczyźni, jakkolwiek ostatnie badania pokazują, że mężczyźni także dali się wciągnąć w wyścig do ideału, kojarzone jest to z tym, że media zaczynają wywierać coraz większą presję także i na nich.
Badania wykazały także, że im kobiety stają się starsze, tym ich wygląd nie jest już dla nich tak wielkim powodem do stresu. Nawet w czasie studiów młode kobiety na drugim roku zadowolone są ze swojego ciała bardziej, niż na pierwszym, natomiast mężczyźni odwrotnie, na drugim roku studiów są z niego bardziej niezadowoleni.
Zarówno kobiety jak i mężczyźni myślą mniej negatywnie o swej fizyczności im są starsi, w wieku średnim i podeszłym bardziej istotny jest dla nich aspekt funkcjonalny ciała, a nie to, jak wygląda.