Jesień w ogrodzie to czas, w którym rośliny zaczynają przygotowywać się do stanu spoczynku. Ogrodnicy mają jednak pełne ręce pracy w tym okresie, to ostatnie wyzwania przed zimowymi miesiącami. Jesienny krajobraz nie musi być nudny i wiązać się jedynie z barwnymi liśćmi, we wrześniu, październiku, a nawet w listopadzie wiele roślin jeszcze kwitnie lub owocuje. Jakie prace trzeba wykonać przed zimą, jakie rośliny sadzić w ogrodzie, aby w jesienne dni zachwycały kwiatami i owocami?
Prace w ogrodzie w jesiennym czasie
Ilość czasu, jaką poświęci się na jesienne prace, na pewno zaowocuje w przyszłym sezonie. Najważniejsze jest grabienie opadłych liści, zabezpieczenie roślin przed mrozem i wysadzenie cebulek. W tym czasie obcina się również kwiatostany niektórych roślin, kosi się trawę, konserwuje i zabezpiecza sprzęt ogrodniczy. Poniżej najważniejsze zajęcia ogrodnika, o których nie można zapomnieć.
Jesienne koszenie trawy
Trawnik jesienią zaczyna przechodzić w okres spoczynku. Wrzesień to miesiąc, w którym trawa zaczyna wolniej rosnąć, traci swój soczysty kolor. Nie może być już nawożona. Stosowanie nawozów tym okresie jest bardzo niebezpieczne. Azot dostarczany roślinie może spowodować przerwanie przygotowania źdźbeł do spoczynku. Trawa zacznie rosnąć, co z pewnością odbije się na jej kondycji wiosną. Nawożone trawniki są bardziej podatne na pleśń śniegową. Chorobę tę wywołuje grzyb z rodzaju Fusarium. Pierwsze objawy widać wczesną wiosną, kiedy to na trawniku pojawiają się łyse place. Trawa zamiera i nie odbija. Murawa powinna być skoszona krótko przed zimą. Warto ten zabieg wykonać pod koniec października, w ciepły i słoneczny dzień. Nie zaleca się koszenia w momencie wystąpienia przymrozków lub kiedy trawa jest wilgotna. Po koszeniu trzeba przeprowadzić serwis sprzętu. Należy dokładnie wyczyścić kosiarki i podkaszarki. Ostrza powinny zostać zabezpieczone, naoliwione. Kosiarka może odpocząć w chłodnym i suchym miejscu aż do przyszłego roku.
Grabienie liści – co zrobić z liśćmi?
To zajęcie jest prawdziwym fitnessem ogrodnika. Jedna godzina grabienia liści to nawet 250 spalonych kalorii! Najlepiej wykonywać tę czynność przy użyciu lekkich i szerokich grabi. Można też używać dmuchaw do liści. Grabienie jest bardzo ważne, jeśli w ogrodzie są piękne trawniki. Liście, które pozostaną na murawie na zimę, znacznie pogorszą kondycję trawy. To również przyczyna powstawania pleśni śniegowej. Liście można kompostować, jeśli pochodzą ze zdrowych roślin. Drzewa i krzewy, na których widoczne są objawy infekcji, powinny być zutylizowane. Kompostowanie takich liści może narazić inne rośliny na pojawienie się chorób. Zarodniki wielu popularnych patogenów (np. powodujących choroby takie jak: parch jabłoni, mącznika prawdziwy winorośli, czarna plamistość liści) zimują w glebie lub na resztkach roślinnych. Nie powinno się kompostować też części z roślin, które zawierają niektóre związki. Najlepszym przykładem jest czarny orzech. W jego liściach występuje substancja, która bardzo niekorzystnie działa na rozwój innych gatunków roślin. Liście można pozostawić w kupkach, gdzieś w rogu ogrodu. Będzie to świetne miejsce dla zimujących jeży oraz chrząszczy biegaczowatych. Te zwierzęta to sojusznicy ogrodników w walce ze szkodnikami. Jeże polują na drobne bezkręgowce, a biegaczowate żywią się larwami wielu gatunków motyli. Zgodnie z prawem, liści nie powinno się palić, należy oddawać je do utylizacji.
Sadzenie cebulek
Koniec września i początek października to okres, w którym sadzi się cebulki gatunków, które zakwitną wiosną. Tulipany, żonkile i krokusy sadzi się właśnie teraz. W tym celu należy przygotować ziemię pod uprawę. Trzeba ją spulchnić i zastosować nawóz organiczny. Dobrze sprawdzi się dojrzały kompost. W podłożu robi się otwory, do których trafią cebulki. Otwór powinien być dwa razy głębszy niż wysokość cebulki. Warto posadzić tulipany w większych grupach, wiosną stworzą kolorowe rabaty kwiatowe. Żonkile i krokusy świetnie rosną zasadzone na trawniku lub pod drzewami. Tulipany wymagają nieco więcej światła.
Cięcie jesienne
Jesienią można przycinać większość gatunków roślin ozdobnych oraz użytkowych. Na pewno cięcia będzie wymagać budleja, która właśnie skończyła kwitnąć i hortensja bukietowa. To dobry moment na zabiegi pielęgnacyjne róż. Przed zimą te rośliny mogą zostać skrócone. Cięcia wykonuje się ostrym sekatorem na dwa lub trzy oczka od dołu. Wszystkie opadłe liście róż powinny zostać zebrane, chroni to krzewy przed infekcją w przyszłym sezonie. Jabłonie i grusze można ciąć również jesienią, najlepiej robić to po zbiorze owoców. Maliny i jeżyny można już ściąć przy samej ziemi i zabezpieczyć przed zimą.
Wykonywanie odkładów
We wrześniu lub na początku października wykonuje się odkłady roślin. Jest to metoda rozmnażania, która polega na przygięciu pędów rośliny i zasypaniu kawałka gałęzi podłożem. Pędu nie odcina się od krzewu, a w miejscu, w którym styka się on z glebą, wytworzą się korzenie. W kolejnym roku, na wiosnę, nową sadzonkę będzie można odciąć i posadzić na nowe miejsce. W ten sposób ukorzenia się też rośliny pnące. Metoda jest bardzo bezpieczna i gwarantuje przyjęcie się sadzonki.
Zbiór owoców
Jesienią dojrzewa większość owoców. Z drzew sypią się kasztany i orzechy laskowe lub włoskie. Na gałązkach czerwienią się jabłka i rumienią gruszki. To dobry czas na zbiór aronii, późnych odmian malin i jeżyn. W tym czasie wykonuje się przetwory ze śliwek i nalewki z pigwy. Dojrzewa też berberys, który wspomoże organizm witaminą C w zimowych miesiąca.
Zabezpieczanie sprzętu, chowanie mebli
Nie tylko kosiarka musi zostać zabezpieczona, ale również wszystkie sekatory, nożyce i piłki. Przedmioty te mogą wymagać zaostrzenia, zastosowania smaru lub wymiany zużytych elementów. Późna jesień to dobry czas na schowanie mebli ogrodowych. Słoneczną i ciepłą pogodę można wykorzystać na pomalowanie drewnianych stolików lub krzeseł, zreperowanie kratownicy w altanie lub pergoli. Doniczki, które zdobiły balkony lub tarasy powinny zostać wyczyszczone i schowane. Na pewno przydadzą się w kolejnym sezonie.
Zabezpieczanie roślin przed zimą
Ochrona roślin przed mrozem to jedno z ważniejszych zajęć w ogrodzie przed zimą. Wiele gatunków nie jest w pełni mrozoodporna, wymaga stosowania osłon. Rośliny takie powinny być sadzone w miejscach osłoniętych przed mroźnym wiatrem. Niskie byliny można chronić za pomocą stroiszu. Są to zazwyczaj gałązki świerkowe lub jodłowe, które kładzie się na byliny. W ten sposób zabezpiecza się np. wrzosy lub wrzośce. Róże najlepiej jest kopczykować. Kopczyki to nic innego jak ziemia, którą przysypuje się dolną część rośliny. Większe drzewa lub krzewy osłania się przy użyciu gotowych osłon ogrodowych, lub wykonuje się słomiane chochoły. Nie powinno się stosować folii, bo rośliny powinny mieć dobrą wentylację. Osłony zdejmuje się dopiero na wiosnę, kiedy już ryzyko wystąpienia mrozów jest niskie.
Jesienny ogród – portrety roślin kwitnących
Dzień staje się coraz krótszy, noce są już chłodne i mniej przebywa się w ogrodach. W tym czasie przydomowa oaza zieleni nie musi być smutna i szara, wiele roślin jeszcze kwitnie lub tworzy wspaniałe i ozdobne owoce. Drzewa przebarwiają się na różne kolory. Jakie rośliny posadzić, aby jesień w ogrodzie była wyjątkowa?
Wrzosy
Wrzosy to rośliny, które kwitną we wrześniu oraz w październiku. To niskie krzewinki zimozielone, odporne na działanie niskich temperatur. Mają jednak duże wymagania co do gleby, a właściwie jej odczynu. Wrzosy rosną na glebach kwaśnych, żyznych i wilgotnych. Potrzebują też sporo słońca, aby stworzyć piękne fioletowe lub białe kwiaty. Można kupować je jako rośliny sezonowe i wsadzać do donic, świetnie komponują się z trawami lub w kompozycjach z owocami i warzywami.
Dynie ozdobne
Dynie kojarzą się głównie z listopadem i ze świętami, które obchodzi się w tym czasie. Są oryginalnymi ozdobami, które stawia się przed wejściem do domu, na tarasie lub na balkonie. W zestawieniu z chryzantemami, wrzosami i trawami tworzą niezwykłe dekoracje.
Chryzantemy i astry
Chryzantemy, które rosną w ogrodach, są odporne na mrozy. Kwitną bardzo długo, aż do pierwszych przymrozków. Podobnie zachowują się astry wieloletnie. Ich odmiany mogą tworzyć wysokie rośliny lub nieco mniejsze, krzaczaste formy. Na rynku są odmiany we wszystkich kolorach, o kwiatach pełnych lub pojedynczych, dużych lub małych.
Winobluszcze
Pnącza, które przebarwiają się na czerwono, karminowo i pomarańczowo to właśnie winobluszcze. W Polsce występują dwa gatunki tej rośliny. Winobluszcz pięciolistkowych, który charakteryzuje się karminowymi barwami w okresie jesiennym oraz winobluszcz trójklapowy. Ten drugi tworzy gęste liście, które w tym czasie są pomarańczowe.
Kapusty ozdobne
To jedne z piękniejszych roślin i są coraz popularniejsze również w zieleni miejskiej. Bardzo długo są ozdobne, niszczą je dopiero przymrozki. Wyglądem przypominają główki kapusty włoskiej, są jednak mniej zwarte. Środek rośliny może być różowy, biały lub żółty, a wierzchnie liście są zielone. Ładnie wyglądają w kompozycjach z wrzosami lub z chryzantemami. Sadzi się je do pojemników lub na rabatach jesiennych.
Miechunki
Te urocze rośliny przyciągają wzrok już z dużej odległości. Jesienią roślina wytwarza suche i szeleszczące owoce o pomarańczowej barwie. Wyglądem przypominają malutkie lampiony. Większość owoców miechunki jest jadalna, w środku pomarańczowej torebki nasiennej znajduje się smaczny owoc. Wyglądem przypomina pomidora koktajlowego. Roślina jest łatwa w uprawie, niewymagająca.
Trzmieliny
Trzmielina pospolita ma postać niewielkiego drzewka. Jest prosta w uprawie i niewymagająca. Jesienią na pędach pojawiają się ciekawe owoce. Są to różowe, bardzo jaskrawe torebki, a w środku nich znajdują się pomarańczowe nasionka. Roślina jest trująca, ale stanowi prawdziwą ozdobę ogrodów. Owoce utrzymują się aż do wiosny!
Trawy
Trawy, które kwitną jesienią, będą doskonałym dodatkiem do suchych bukietów lub kompozycji z udziałem wrzosów i owoców. Mogą być tłem na rabacie lub stanowić pierwszy plan przed krzewami i drzewami. Warto mieć kilka gatunków w ogrodzie, na przykład niskie kostrzewy, czy też wysokie trawy pampasowe.